Door Sandra Arts en Roel Simons
De opgave voor de bestaande bouw is aan het veranderen en daarmee samenhangend de traditionele rol van de architect. De vraag is wanneer zien we de architect terug in het proces? Of wordt de kennis en kunde op een andere manier geborgd? Want architectuur in de bestaande wijk is meer dan het bepalen van de juiste kleur of de indeling van het gevelbeeld. Architectuur gaat over het totale gebouw, zowel intern als extern, waar naast beeld de ruimtelijkheid van een plattegrond net zo belangrijk is.
Op de nagolven van de Dutch Design Week, waarin alles draait om techniek, design en innovatie hebben we vanuit onze weblog www. bestaandewijk.nl een inspiratieworkshop georganiseerd om de ideeën ten aanzien van design en innovatie in de dagelijkse ontwerppraktijk met elkaar te delen. Hoe kijken wij als architecten naar de huidige ontwerpopgave en hoe kijkt de opdrachtgever naar de bestaande woningvoorraad? Drie hedendaagse thema’s zijn hierbij aan bod gekomen; Ontwerpen in de serie van één, Denken in Componenten en Bewoners aan de knoppen. Door middel van een actieve workshop is het gesprek gevoerd over wat de invloed is van de vernieuwende ideeën in de bouw, op de architectuur, het beeld, de uitstraling in de woningbouw. Met als doel deze kennis met elkaar te delen.
In een artikelenserie zullen de komende weken de drie thema’s verder uitgediept worden. Samen met de acht deelnemers worden conclusies getrokken en visies gegeven voor de toekomst. 
Thema 1: Ontwerpen in de serie van één
De eerste sessie ging over ontwerpen in de serie van één. In de serie van één gaat het erom dat maatwerk geleverd wordt in een seriematige aanpak. Zo kunnen bijvoorbeeld huurders net als eigenaar-bewoners zelf keuzes maken over bijvoorbeeld de textuur van hun borstwering of de kleur van het metselwerk of wel of geen erker. Maar wordt het geen rommeltje? En op welke onderdelen zijn wel individuele keuzes mogelijk en waar niet?
Thema 2: Denken in Componenten
Bij de tweede sessie kwam ComponentRenovatie aan de orde. Bij ComponentRenovatie wordt de aanpassing aan de woning teruggebracht tot componenten (samenhangende bouwdelen, die voorzien in een gebruik). Door anders te kijken naar woningen ontstaan er meer mogelijkheden en wordt de opgave gemakkelijker. Hierdoor is er ruimte voor meer maatwerk en zekerheid ten aanzien van kwaliteit, prijs en proces. Maar welke invloed heeft het renoveren op componentnivo op de architectuur? En andersom, hoe beïnvloed de architectuur de mogelijkheden om in componenten te renoveren? Welke dilemma’s en knelpunten kom je tegen?
Thema 3: Bewoners aan de knoppen
Zoals in de inleiding al benoemd is, gaat architectuur ook over het gebruik van de woning. De derde sessie ‘Bewoners aan de knoppen’ heeft dan ook alles te maken met het creëren van draagvlak bij de bewoners. Maar op welke manier zou je dit het beste aan kunnen pakken? En aan welke knoppen mogen bewoners wel draaien en aan welke niet? Tijdens deze sessie is gepoogd om samen te ontdekken wat een geschikte manier is om bewoners bij de planontwikkeling te betrekken.